سه مواد مغذی پرمصرف در رژیم غذایی اسبها، کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها هستند.بین 50 تا 100% کربوهیدرات ساختاری مورد نیاز اسبها از علوفه تامین میشود.
درک نقش کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها در رژیم غذایی اسب
مواد مغذی پرمصرف که شامل کربوهیدرات، چربی و پروتئین است، سه منبع اصلی مواد مفید در رژیم غذایی اسب هستند. آنها برای تمام جنبههای زندگی، از فراهم کردن انرژی مورد نیاز تا تقویت ساختار غشاء سلولی مهم هستند. در این مقاله ما مواد مغذی پرمصرف در رژیم غذایی اسب و منابع آنها را بررسی میکنیم.
کربوهیدراتها
کربوهیدرات منبع اصلی تامین کالری روزانه مورد نیاز اسبها است. هر اسب در روز، مقدار مشخصی از انرژی برای مدیریت وضعیت بدن و وظایف بیولوژیکی ضروری نیاز دارد. بارداری، شیردهی، رشد، آموزش و فعالیت، انرژی مورد نیاز اسب را افزایش میدهند.
کربوهیدرات موجود در رژیم غذایی اسب میتواند بر اساس ساختار گیاهی و یا نحوه هضم، به دو گروه طبقهبندی شود:
- کربوهیدراتهای ساختاری شامل بخش فیبری گیاهان(معروف به فیبر).
- کربوهیدراتهای غیر ساختاری شامل سلولز پلیساکاریدها و همی سلولز.
از آنجا که اسبها، چرندههای دائمی هستند، منطقی به نظر میرسد که کربوهیدراتهای ساختاری به دست آمده از چراگاه و علوفه خشک، بیشترین درصد از کل رژیم غذایی اسب را تشکیل دهند و ۵۰ تا ۱۰۰ درصد از کل انرژی مورد نیاز اسب را تامین کنند. دانههایی با پوسته فیبردار مانند جو و مواد غذایی فرآوری شده مانند تفاله چغندر نیز منبع کربوهیدراتهای ساختاری در رژیم غذایی اسب هستند.
اسبها چگونه کربوهیدراتهای ساختاری را مصرف میکنند؟ اسبها بدون کمک میلیاردها باکتری موجود در روده خلفی(روده باریک) قادر به هضم فیبر نیستند. تخمیر میکروبی، فیبر را به شکل انرژی قابل مصرفی به نام آمینو اسیدهای چرب تجزیه میکند.
تخمیر میکروبی سه آمینو اسید چرب اصلی تولید میکند: پروپیونات، استات و بوتیرات که از دیوارهی روده بزرگ عبور کرده و وارد جریان خون میشوند. بدن میتواند از استات که دارای بالاترین غلظت بین این سه است، برای انرژی استفاده کند یا آن را به اسیدهای چرب با زنجیره بلند برای استفادههای بعدی تبدیل کند. پروپیونات میتواند در کبد تبدیل به گلوکز(قندها) شود. بوتیرات منبع انرژی مرجح سلولهای پوششی روده است.
خود فیبر تقریبا میتواند از مواد مغذی پرمصرف باشد. فیبر علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز روزانه، جمعیت میکروبهای سالم در روده خلفی را تقویت میکند و به جلوگیری از شکم درد، زخم معده و زیاد شدن اسید معده کمک میکند.
کربوهیدرات غیرساختاری شامل مونوساکارید، دیساکارید و الیگوساکاریدها و نشاسته پلیساکارید است. آنزیمهای گوارشی معمولا کربوهیدرات غیرساختاری را در پیششکم(همه آنچه جلوی روده بزرگ قرار دارد) به شکرهای ساده میشکنند که از طریق روده کوچک جذب میشوند. بدن میتواند سریعا از قندهای سادهای که وارد جریان خون میشوند برای انرژی استفاده کند، آنها را به عنوان گلیکوژن در ماهیچه و کبد ذخیره کند و یا از آنها برای سنتز چربی استفاده کند. کربوهیدراتهای غیرساختاری که در روده کوچک هضم نشدهاند، در روده خلفی تخمیر میشوند. کربوهیدراتهای غیرساختاری مشخص(به عنوان مثال، قند موجود در چراگاه تازه) در روده کوچک تجزیه نمیشوند. هنگامی که باکتریهای معده خلفی این کربوهیدراتها را تخمیر میکنند، لاکتات تولید میکنند که محیط معده خلفی را دچار مشکل میکند و خطر درد شکمی و یا التهاب را افزایش میدهد.
غلات، بزرگترین منابع کربوهیدراتهای غیرساختاری هستند. غلات شامل جو دوسر، جو و ذرت هستند. مواد غذایی فرآوری شده مانند گندم شکسته، گلوتن ذرت و سبوس برنج نیز مقداری نشاسته به رژیم غذایی اسب اضافه میکنند.
کربوهیدرات ساختاری | کربوهیدرات غیرساختاری |
علوفه تازه | جو دو سر |
گیاهان فشرده | ذرت |
علوفه فشرده | جو |
تفاله چغندر | گندم |
دانههای سویا | غلات دو لپهای |
دانههای روغنی | گندم آسیاب شده |
گندم شکسته | |
گلوتن ذرت | |
برنج شکسته | |
شیره چغندر |
منابع معمول کربوهیدرات برای اسبها
چربیها
چربیها کارکردهای مختلفی برای اسبها دارند از جمله ویتامینهای محلول در چربی که اسیدهای چرب ضروری که توسط بدن ساخته نمیشوند را فراهم میکنند. چربیها و روغنها در دستهای از مولکولها به نام لیپیدها قرار میگیرند. از لحاظ ساختاری، تمام چربیها شامل این مواد هستند:
- یک مولکول گلیسرول – یک زنجیره از سه اتم کربن، هر یک با یک گروه هیدروکسیل(اکسیژن و هیدروژن)؛
- اسیدهای چرب – زنجیرههای طولانی هیدروکربن(حاوی هیدروژن و کربن).
شناختهشدهترین وظیفه چربی تامین انرژی برای سلولها، به ویژه سلولهای قلبی و عضلانی است. گلوکز و گلیکوژن دیگر منابع اصلی انرژی سلولی هستند.
چربیها و اسیدهای چرب از نظر طول و انواع پیوندهای بین مولکولهای کربن، متفاوت هستند. در چربیهای اشباعشده اتمهای کربن با پیوند یگانه به یکدیگر متصل هستند. درحالی که در چربیهای اشباعنشده، کربنها با پیوندهای دوگانه به هم پیوند دارند. به محض خوردن غذا، آنزیمهایی به نام لیپاز در شکم اسب شروع به تجزیه پیوندهای چربی میکنند – بیشتر هضم در روده کوچک رخ میدهد. بعد از جذب، اسیدهای چرب به ماهیچه، کبد، بافت چربی و یا هر جای دیگری که برای ذخیرهسازی و یا استفاده لازم است منتقل میشوند. چربیهایی که شکسته نمیشوند و در روده کوچک جذب نمیشوند به روده خلفی میروند و با مدفوع دفع میشوند.
بسیاری از اسبها در چراگاه یا علوفه، اسیدهای چرب کافی را به دست خواهند آورد. اما اسبهای زیادی وجود دارند که به نظر میرسد از نظر سوخت و ساز متفاوت هستند و به نظر میرسد که سلولهای ماهیچهای آنها به چربی بیشتری برای حفظ سلامت و عملکرد معمول ماهیچهها نیاز دارند. در این حالت ممکن است لازم باشد چربی بیشتری در رژیم غذایی اسب خود تامین کنید.
چربی بر پایه دانهها | چربی بر پایه روغن |
تخم کتان | روغن ذرت |
سبوس برنج | روغن کانولا |
دانههای کامل سویا | بلغور سویا |
دانههای آفتابگردان | روغن سبوس برنج |
پودر ساقه یونجه | روغن آفتابگردان |
کانولا | روغن نارگیل |
گیاهک گندم | روغن بادام زمینی |
روغن پالم | |
روغن ماهی |
منابع معمول چربی در رژیم غذایی اسبها
پروتئین
بیشتر بافتهای بدن اسب حاوی پروتئین هستند. پروتئینها به ساختن بافتهای بدن از ماهیچه گرفته تا مو کمک میکنند؛ به عنوان آنزیمها و هورمونها در دستگاه سوخت و ساز اسب عمل میکنند و نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن به عنوان آنتیبادی بازی میکنند.
پروتئینها شامل زنجیرههای مختلف از حدود ۲۲ آمینو اسید مختلف هستند که با پیوند پپتیدی به هم متصل شدهاند. اسبها میتوانند بیشتر آمینو اسیدهایی که نیاز دارند را سنتز کنند اما دوباره باید این آمینو اسیدهای ضروری را از رژیم غذایی اسب به دست آورند.
اسب میتواند آمینو اسیدهایی که شامل پروتئینها هستند را برای انرژی به گلوکز تبدیل کند. با این حال، تولید گلوکز از آمینو اسیدها به انرژی بیشتری نیاز دارد. محصول نهایی این فرایند، نیتروژن است که باید در ادرار دفع شود. بنابراین، کربوهیدراتها و چربیها منابع انرژی بهتری نسبت به پروتئین هستند.
وقتی اسبها پروتئین مصرف میکنند، پپسین در معده فرایند تجزیه را با حمله به پیوندهای پپتیدی اسید آمینه آغاز میکند. سپس در روده کوچک، آنزیم پروتئاز از پانکراس، پروتئینها را به اسیدهای آمینه میشکند، که سپس از طریق دیواره روده به منبع اسیدهای آمینه آزاد در خون میپیوندد. بیشتر جذب قبل از رسیدن پروتئینها و آمینو اسیدها به روده بزرگ رخ میدهد.
علوفههایی که پروتئین بیشتری دارند گیاهانی مانند یونجه و شبدر هستند. پروتئین علوفه در روده خلفی هضم میشود و اگر چه ممکن است به نیازهای پروتئینی اسب کمک کند اما منبع اصلی آمینو اسیدها نیست. مواد خوراکی حاوی پروتئین بیشتر، شیرابه (که پروتئین شیر است) و دانههای روغنی مانند سویا و کانولا هستند.
دانههای حاوی پروتئین | گیاهان حاوی پروتئین |
دانههای کامل سویا | علوفه تازه |
سبوس سویا | یونجه |
دانههای خشک شده باقی مانده از فرایند آبجو سازی | |
دانههای خشک شده باقی مانده از فرایند عرقگیری | |
سبوس گلوتن ذرت | |
سبوس تخم کتان |
منابع حاوی پروتئین