ملاحظاتی در مورد حمل و نقل اسب

ملاحظاتی در مورد حمل ­ونقل اسب مقدمه: یکی از موارد اجتناب ­ناپذیر در مراکز پرورش اسب و باشگاه ­های سوارکاری، حمل­ و­ نقل اسب با وسایل نقلیه ­ی موتوری است. حمل ­و­ نقل اسب به­ منظور انتقال به سایر مراکز پرورش، جابه ­جایی به باشگاه­ های سوارکاری دیگر برای مسابقات، انتقال به مراکز د رمانی و یا برای کشش، نمایش و حراج و سایر منظورهای دیگر انجام می­شود. لذا، رعایت اصول حمل­ و ­نقل، نقش بسیار مهمی در سلامت اسب دارد و چه بسا عدم رعایت آن موجب صدمات جبران ناپذیری می­گردد. با توجه به این مهم در این نوشتار پاره­ای از مسائل ضروری توضیح داده می­شود. کلیات ویژگی وسیله نقلیه: به­ طور­کلی جا­به­جایی با وسایل نقلیه­ی موتوری برای اسب­ها امری نا­خوشایند بوده و حتی برای اسب­هایی که از سنین پایین نیز به طور مرتب جا­ به ­جا شده اند، استرس ­زا است و باید تدابیری اندیشیده شود تا کم­ترین استرس و فشار به اسب وارد آید. به همین واسطه لازم است نکات ذیل مدنظر قرار گیرد. اولین مورد، عادت دادن کره از زمان تولد به قرار گرفتن در وسیله ­ی نقلیه و جابه ­جایی است. وسیله ­ی نقلیه نیز باید دارای سکوی شیب­دار مناسب و غیر لغزنده برای پیاده و سوار شدن اسب باشد. دیواره­ های اسب­کش کاملاً با فوم پوشانیده شود تا در صورت برخورد با هرکدام از قسمت­های بدن هیچ گونه جراحت یا پارگی به وجود نیاورد. طول، عرض و ارتفاع اسب­کش متناسب با جثه ­ی اسب باشد تا حیوان به راحتی در آن قرار گرفته ولی امکان قدم برداشتن در آنرا نداشته باشند. همچنین مجبور به پایین آوردن بیش از حد سر یا جمع کردن دست­ها و پا­ها به همدیگر نباشد. در داخل اسب­کش فضای کافی برای قرار دادن وسایلی مانند: بُرس، سطل آبخوری و سطل غذاخوری (بدون آنکه در مجاورت دست و پا و بدن حیوان قرار گیرد) تعبیه شود. اسب­کش دارای پنجره و هواکش مناسب باشد. ایده آل، داشتن سیستم هوای کنترل شده داخل اسب­کش است که درجه حرارت مناسب را ثابت نگه داشته و تهویه­ ی مناسب برقرار باشد. همچنین در فواصل بیش از ۸ ساعت اسب خارج شده و کف اسب­کش تمیز و پوشال کف آن تعویض و خشک شود؛ زیرا گاز متصاعد شده از ادرار حیوان، سبب تحریک دستگاه تنفس خواهد­شد. کلیات آماده­ سازی اسب: از مهم­ترین موارد، آماده نمودن اسب برای سوار و پیاده شدن از وسیله ­ی نقلیه است. از چند روز قبل از جابجایی، اسب به آرامی وارد وسیله ی نقلیه شود و به آرامی خارج گردد. قبل از سوار و پیاده شدن با پد و بانداژ مناسب پاها و دست ها از زیر مفصل کارپوس (carpus) تا زیر مفصل تلاک (fetlock) پوشانده شود. حتی ­الامکان سر اسب در داخل اسب­کش آزاد باشد و یا با بند بلند بسته شود که حرکات سر به آسانی انجام شود و سر حیوان از شانه پایین­تر قرار نگیرد چون باعث استرس تنفسی می شود. حداقل ۲۴ ساعت قبل از حرکت، دانه­ ها و غلات از جیره­ی غذایی حیوان حذف و با علوفه­ ی تازه و مرغوب تغذیه شود و آب کافی در اختیار اسب باشد. کلیات در مسیر حمل و نقل: بهتر است رانندگی با سرعت ثابت و به آرامی انجام شده و راننده­ی اسب­کش سابقه و توانایی کنترل تریلر را داشته باشد. هر ۴ ساعت وسیله متوقف شود و آب تمیز در اختیار حیوان قرار گیرد و برای تشویق آشامیدن آب توسط اسب، مقداری آب سیب به آب اضافه شود که این کار نقش مهمی در ممانعت از کم آبی بدن دارد. همچنین علوفه نیز در اختیار اسب قرار گیرد زیرا خوردن علوفه موجب نگاهداری بیشتر آب در دستگاه گوارش شده و مانع از کم­آبی بدن می­شود. توصیه می­شود مواد دانه­ای و غلات استفاده نشود زیرا سریع تخمیر شده و اسب مستعد دل­درد یا التهاب بافت مورق سم می­شود. پس از پایان مسافرت و خارج کردن اسب از تریلر، حداقل چند روز به اسب استراحت داده شود. ملاحظات خاص: در اسب­کش جعبه­ی کمک های اولیه تعبیه شده و وسایل امدادی اولیه در آن قرار داده شود. همچنین در صورتی که اسب بیمه است به شرکت بیمه اطلاع داده شود. در صورتی که اسب دارای آزردگی در دست­ها بوده و باید به مراکز درمانی اعزام شود، به طرف درب خروج اسب­کش قرار گیرد و در صورتی که آزردگی در پاها باشد سر اسب به طرف جلوی اسب­کش باشد.   * نویسنده:دکتر ابوتراب طباطبایی نایینی (استاد بخش جراحی و رادیولوژی دانشکده ی دامپزشکی دانشگاه شیراز)